چگونه تهدید را اثبات کنیم ؟ تهدید یکی از رفتارهایی است که امنیت روانی، حیثیتی، جانی و مالی افراد را به مخاطره می‌اندازد و از این‌رو قانونگذار در قانون مجازات اسلامی برای آن عنوان مجرمانه و مجازات‌های خاصی در نظر گرفته است. اما موضوع مهم‌تر از وقوع تهدید، چگونگی اثبات تهدید در محاکم قضایی است؛ زیرا بسیاری از این رفتارها در خفا، بدون شاهد و گاه تنها به‌صورت پیامک یا تماس انجام می‌شوند. این مقاله به بررسی کامل و تخصصی روش های اثبات جرم تهدید در سیستم قضایی ایران می‌پردازد تا با تکیه بر مواد قانونی، رویه قضایی و تجارب وکلا، مسیر روشنی برای اثبات این جرم و احقاق حق در اختیار شما قرار گیرد.
تهدید در قانون مجازات اسلامی چه مفهومی دارد؟
در ادبیات حقوقی، «تهدید» به معنای وادار ساختن دیگری به انجام یا ترک عملی خاص بر خلاف اراده آزاد او، از طریق ایجاد خوف و ترس نسبت به آسیب جانی، مالی، حیثیتی یا افشای اطلاعات شخصی است. ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) صراحتاً بیان می‌دارد:
“هرگاه کسی دیگری را به قتل یا ضررهای نفسی، شرافتی، مالی یا افشای سرّی نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا انجام کاری را کرده یا نکرده باشد، به حبس از دو ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.”
از این رو، تهدید در قانون صرفاً در صورتی جرم تلقی می‌شود که عنصر ترس و اضطراب ناشی از تهدید محرز گردد و شخص تهدیدشونده آن را جدی تلقی کند. به‌عبارت‌دیگر، صرف صحبت از افشا یا آسیب در صورتی که تأثیری در اراده طرف مقابل نداشته باشد، نمی‌تواند به‌تنهایی مستند صدور حکم کیفری باشد.
انواع تهدید از منظر حقوقی
پیش از آنکه به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه تهدید را اثبات کنیم ، خوب است با انواع تهدید آشنا شویم. تهدید ممکن است به اشکال مختلفی رخ دهد و از همین رو، نوع تهدید در اثبات آن نیز تأثیرگذار است. رایج‌ترین انواع تهدید عبارتند از:
- تهدید جانی و نفسانی: مانند جرم تهدید به مرگ یا قتل، تهدید به کتک زدن، ضرب و جرح یا آسیب به خود یا بستگان.
- تهدید حیثیتی: از جمله تهدید به انتشار فیلم‌ها، عکس‌ها، اطلاعات خصوصی یا مطالب هتاکانه.
- تهدید مالی: مانند تهدید به از بین بردن اموال یا ضرر اقتصادی.
- تهدید درب منزل و فحاشی
- تهدید از طریق فضای مجازی: پیام در واتساپ، تلگرام، اینستاگرام یا حتی تماس‌های صوتی که محتوای تهدیدآمیز دارند.
هر یک از این اشکال تهدید می‌توانند با ادله خاص خود اثبات شوند که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
روش‌های قانونی اثبات تهدید در ایران
یکی از چالش‌های بزرگ در رسیدگی به جرایم تهدید، اثبات آن نزد قاضی پرونده است. قانونگذار در قوانین کیفری ایران روش‌های خاصی برای اثبات تهدید پیش‌بینی کرده که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
۱. اقرار متهم
اقرار یعنی اینکه فرد به ارتکاب جرم به ضرر خود اعتراف نماید. ماده ۱۶۴ قانون آیین دادرسی کیفری تصریح می‌کند که:
“اقرار در امور کیفری، اخبار شخص است به ارتکاب جرم از جانب خود.”
در خصوص جرم تهدید، یک‌بار اقرار صریح متهم نزد قاضی کافی است تا حکم صادر شود. با این حال، در عمل کمتر متهمی به چنین جرمی اقرار می‌کند، لذا این روش عمدتاً در صورتی مؤثر است که دلایل جانبی دیگری نیز وجود داشته باشد و اقرار در راستای آن‌ها صورت پذیرد.
۲. شهادت شهود
یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین راه‌های اثبات تهدید، استفاده از شهادت شهود است. طبق ماده ۱۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری:
“شهادت باید از سوی افراد بالغ، عاقل، قابل اعتماد و بی‌طرفی ارائه شود که مستقیماً در صحنه حضور داشته‌اند.”
در پرونده‌های تهدید، شهودی معتبر هستند که خودشان مستقیماً تهدید را شنیده یا دیده باشند؛ نه کسانی که از فرد شاکی آن را شنیده‌اند. بنابراین در اغلب پرونده‌ها، اگر تهدید در حضور شخص ثالثی صورت گرفته باشد، شهادت آن فرد نقش کلیدی دارد.
۳. علم قاضی
علم قاضی به عنوان یک روش اثبات مستقل، در ماده ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی تعریف شده است:
“علم قاضی عبارت است از یقین حاصل از مستندات معتبر در ذهن قاضی نسبت به وقوع جرم.”
در مواردی که نه اقراری وجود دارد، نه شاهدی، ولی پیامک‌ها، تماس‌ها، صدای ضبط‌شده، تصاویر دوربین مداربسته، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی و دلایل فنی می‌توانند ذهن قاضی را نسبت به وقوع تهدید قانع کنند، قاضی می‌تواند با استناد به علم خود، اقدام به صدور رأی کند. البته علم قاضی باید مبتنی بر دلایل عینی، ملموس و قانونی باشد.
نقش ادله الکترونیکی در اثبات تهدید
با گسترش فضای مجازی، بسیاری از تهدیدها در قالب پیامک، چت، تماس صوتی ضبط‌شده یا محتوای منتشرشده در فضای اینترنت رخ می‌دهند. خوشبختانه قانون جرایم رایانه‌ای و آیین دادرسی کیفری، امکان استناد به این نوع ادله را تحت عنوان ادله الکترونیکی یا دیجیتال پیش‌بینی کرده‌اند. مهم‌ترین نکات در این باره:
- ثبت و ارائه پرینت پیامک یا چت‌ها در پیام‌رسان‌ها (با تایید پلیس فتا یا کارشناس رسمی).
- ضبط تماس‌های تهدیدآمیز و ارائه آن به عنوان ادله قابل بررسی.
- ارائه اطلاعات IP، شناسه کاربر یا زمان‌بندی دقیق تهدید.
- درخواست استعلام فنی از پلیس فتا برای اثبات هویت تهدیدکننده.
استناد به این نوع ادله در سال‌های اخیر، نقش مهمی در اثبات تهدید داشته و حتی در فقدان اقرار و شهادت نیز می‌تواند علم قاضی را تکمیل کند.
بیشتر بخوانید: نحوه شکایت از چت واتساپ
مراحل شکایت از جرم تهدید
فرآیند شکایت از تهدید طبق قانون آیین دادرسی کیفری به شرح زیر است:
- ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی به‌صورت اینترنتی با درج مشخصات طرفین، شرح ماجرا و ادله.
- ارجاع پرونده به دادسرای محل وقوع جرم برای انجام تحقیقات مقدماتی.
- تحقیق از شاکی و احضار متهم و بررسی ادله و شهود.
- در صورت اثبات جرم، صدور کیفرخواست و ارسال پرونده به دادگاه کیفری برای صدور حکم.
در صورت عدم اثبات تهدید، قرار منع تعقیب صادر می‌شود.
در این مسیر، حضور یک وکیل متخصص در امور کیفری به‌ویژه در پرونده‌های تهدید، ارعاب، افترا و توهین، می‌تواند شانس موفقیت را به‌شدت افزایش دهد.
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم تهدید
بر اساس قواعد صلاحیت محلی، دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم صلاحیت ابتدایی رسیدگی به جرم تهدید را دارد. اگر تهدید در فضای مجازی رخ داده باشد، دادسرای جرایم رایانه‌ای نیز می‌تواند مرجع صالح باشد. پس از صدور کیفرخواست، دادگاه کیفری دو به عنوان مرجع رسیدگی‌کننده به جرایم تعزیری سبک، به موضوع رسیدگی می‌کند.
نتیجه‌گیری: چگونه تهدید را اثبات کنیم؟
در این محتوا خواندیم که چگونه تهدید را اثبات کنیم ! اثبات تهدید اگرچه در نگاه اول دشوار به نظر می‌رسد، اما با بهره‌گیری از روش‌های قانونی نظیر اقرار، شهادت شهود، علم قاضی و ادله دیجیتال کاملاً امکان‌پذیر است. نکته کلیدی آن است که شاکی باید با درک درست از ماهیت جرم، جمع‌آوری دقیق ادله و استفاده از خدمات حقوقی وکیل باتجربه، مسیر قانونی را با دقت طی کند. همچنین، در صورت وقوع تهدید، درنگ نکنید و در اولین فرصت مستندات را جمع‌آوری و شکایت رسمی را ثبت نمایید.
مشاوره حقوقی اثبات تهدید با وکلای آراه وکیل
در آراه وکیل با برخورداری از تجربه بهترین وکیل کیفری و پرونده‌های تهدید، آماده ارائه مشاوره، تنظیم شکواییه، دفاع در دادگاه و جمع‌آوری ادله حقوقی برای اثبات جرم تهدید است. برای بهره‌مندی از خدمات حقوقی ما، همین امروز با آراه وکیل تماس بگیرید.
