دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری شامل چه موارد می شود؟ شیوه رسیدگی به دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری چگونه است؟
دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری چیست؟
پیش از بررسی این موضوع، خوب است نگاهی به دیوان عدالت اداری داشته باشیم:
دیوان عدالت اداری
نهاد قضایی تشکیل شده جهت رسیدگی بر شکایات و دعاوی مرتبط با عملکرد مراجع اداری که تحت نظارت قوه قضاییه فعالیت می کند، دیوان عدالت اداری است. پیشینه 36 ساله این نهاد در رسیدگی به شکایات شهروندان و احقاق حقوق آن ها نقش اثرگذار این نهاد را به تصویر می کشد. دیوان عدالت اداری در جهت بررسی شکایات و اعتراضات مردم نسبت به واحدها، آیین‌نامه های دولتی و مامورین به انجام وظیفه می پردازد و دعاوی اداری، استخدامی و دعاوی مرتبط با ارگان های دولتی را تحت نظارت قرار می دهد.
حیطه وظایف و شرح صلاحیت های دیوان عدالت اداری
با استناد بر قوانین، ضوابط و آیین‌نامه مصوب در سال 1392 تعهدات و وظایف این دیوان به شرح زیر است:
- رسیدگی به اعتراضات و شکایات شهروندان نسبت به خدمت‌گزاران واحدهای دولتی و آیین نامه های دولتی و ایجاد فضای لازم جهت احقاق و احیای حقوق آن ها
- رسیدگی به اعتراضات افراد نسبت به تصمیمات اداری واحدهای دولتی و موسسات وابسته به آن‌ها
- رسیدگی به اعتراضات مطرح شده نسبت به آراء صادره از جانب کمیسیون‌های اداری مثل کمیسیون‌های مالیاتی، کمیسیون ماده 100 نهاد شهرداری و هیات حل اختلافات کارفرمایی و کارگری
- عنوان نمودن اعتراضات نسبت به شیوه اعمال قانون مدیریت خدمات کشوری در امور استخدامی
توجه: شکایات و اعتراضات علیه موسسات و ادارات بخش خصوصی در حیطه خدمات دیوان عدالت الهی نمی گنجد و این دیوان صرفا جهت رسیدگی به دعاوی مرتبط با موسسات دولتی مانند شرکت های دولتی، وزارت‌خانه‌ها، نهادهای انقلابی، سازمان تامین اجتماعی و موسسات وابسته به آن‌ها تشکیل شده است.
مراحل طرح دعاوی در دیوان عدالت اداری
درج و ارائه دادخواست
گام نخست برای طرح دعاوی در دیوان عدالت اداری تنظیم و تقدیم تقاضانامه است. لازم به ذکر است پرونده هایی که با قرار عدم صلاحیت از سایر مراجع قضایی به این دیوان ارجاع داده می شوند نیازی به تقدیم دادخواست ندارند. دادخواست به تعداد طرف شکایت و به انضمام یک نسخه تهیه شده آماده ارائه می‌شود. اوراق مرتبط با تکمیل دادخواست نیز به همراه نسخه‌های اصلی تقاضانامه توسط پست سفارشی یا پست الکترونیکی دیوان یا درج در سامانه الکترونیکی به دبیرخانه دیوان ابلاغ شده یا به مراکز اداری آن ارائه می شود. این دادخواست ها حاوی مشخصات شاکی، مشخصات طرف شکایت، موضوع شکایت و تقاضا، توضیح شکایت، ادله و اسناد قابل استناد، امضا یا اثر انگشت و سند اثبات کننده سمت می‌باشند.
ارجاع شکایت
پس از طی کردن فرایند درج دادخواست، لازم است این شکایت به شعبه رسیدگی ارجاع داده شود. این تقاضانامه های مندرج به واسطه ریاست دیوان یا معاونت آن به شعبه ارجاع داده می شوند.
شروع پروسه رسیدگی به شکایت
بعد از اینکه دادخواست به شعبه مورد نظر رسید، مدیر شعبه آن را به قاضی تقدیم نموده و قاضی شعبه دیوان اداری در صورت احراز صلاحیت و کامل و مستند بودن پرونده دستور ارسال نسخه ای از دادخواست به انضمام اوراق مربوط به پرونده به طرف شکایت و سپس اعاده آن به دفتر را صادر می نماید. با طی شدن این روند رسیدگی به پرونده روال قانونی را آغاز خواهد نمود. البته طی مسیر دعاوی مطروحه در دیوان عدالت اداری، به یک وکیل خوب نیاز دارید تا شما را در این مسیر راهنمایی کند.
صدور رای
پس از اینکه مراحل رسیدگی و تکمیل نمودن تحقیقات طی شد، شعبه دیوان در مدت زمان یک هفته به انشاء رای اقدام می کند. این رای (دادنامه) حاوی نکات ذیل است:
- کد دادنامه، شماره پرونده و تاریخ
- نام و شهرت ریاست یا دادرس شعبه به علاوه مرجع رسیدگی
- مشخصات شاکی، وکیل و قائم مقام یا نماینده قانونی او به علاوه اقامتگاه آن ها
- مشخصات طرف شکایت و نماینده قانونی او با ذکر اقامتگاه
- عنوان شکایت و تقاضا
- خلاصه ای از شکایت، دفاع طرف شکایت، ذکر تحقیقات و گردش کار
- رای نهایی با توضیح ادله، مستندات، مبانی و اصول قانونی
- امضاء ریاست یا دادرس به همراه مهر شعبه
تقاضای تجدید نظر و اعلام اعتراض به رای صادر شده
آرائی که توسط شعبه های دیوان عالی صادر شده‌اند قابلیت اعتراض و درخواست تجدید نظر دارند. اعتراض یا تجدید نظرخواهی باید در قالب درخواست به مرکز شعبه صادر کننده رای، مراکز اداری دیوان یا دبیرخانه ارائه شود. دادخواست تجدید نظر نیز به واسطه ریاست دیوان به یکی از شعبه‌های تجدید نظر ابلاغ خواهد شد.
اجرای رای
پس از اینکه رای نهایی توسط شعب دیوان به محکوم علیه ابلاغ شد، نسخه ای از آن به همراه پرونده به واحد اجرای احکام دیوان ارسال می شود. در این صورت محکوم علیه موظف است در طی مدت یک ماه به جلب رضایت محکوم له بپردازد یا نسبت به اجرای کامل حکم مبادرت نماید و نتیجه آن به شکل مکتوب به واحد اجرای احکام دیوان ابلاغ گردد.
